Interview met Lucas De Man, augustus 2012
Lucas De Man (1982) is artistiek leider van Stichting Nieuwe Helden.
Hij is voortdurend op zoek naar het veroorzaken van ‘ont-moeting’, door het
creëren van kunstprojecten en ‘urban actions’ in de publieke ruimte.
Interview naar aanleiding van de opening van de Budafabriek te Kortrijk.
Hilde Van Canneyt: Hallo Lucas, wanneer
voelde je voor het eerst theaterkriebels?
Lucas De Man: Als ik eerlijk ben, kan ik me eigenlijk niet herinneren dat ik
niet die ‘kriebels’ had. Ik vermoed dus ergens in de baarmoeder.
HVC: De reden dat je voor een
regieopleiding en een studie Germaanse talen gekozen hebt, is…
LDM: Germaanse heb ik gekozen omdat iedereen mij aanmaande eerst
universiteit te volgen. “Als je daarna nog steeds “iets met kunst” wilt doen,
zullen we je de 100% steunen”, zei mijn moeder.
Universiteit is ook niet onbelangrijk omwille van het netwerk. Ik heb
nog steeds fantastische vrienden uit die tijd, waarvan er veel heerlijk niets
met kunst doen. Ze komen naar mijn werk kijken en ze zijn mijn belangrijkste
referentiekader in verband met de kwaliteit van mijn werk.
HVC: Voor we over ‘Zwijneland’ beginnen: wil je nog wat
kwijt over je vorige wapenfeiten?
LDM: Oei, moeilijke vraag, want we hebben niet veel plaats hier in dit
interview, waarschuwde je mij. Maar ik ben blij te merken dat we steeds meer
ook naar Vlaanderen komen met werk van mij of andere Nieuwe Helden, zoals ‘MTGBlont’.
Ik heb vorig jaar ‘Bejaarden en Begeerte’ een twintigtal keer mogen
spelen in Vlaanderen en dat beviel me zo dat we in januari, februari en maart
weer een twintigtal keer terugkomen met dit project. Ook mijn laatste project
voor Varkenland, ‘Dinner with Dad’ – over vaders- komt in het najaar 2013 naar
België.
Ik ben echter heel benieuwd naar wat we in de toekomst nog kunnen
doen. We gaan een samenwerking aan met de ‘Vooruit’ in Gent en we blijven nauw
verbonden met de drie West-Vlaamse huizen ‘Buda’, ‘Vrijstaat O’ en ‘De Werf’. Maar
nieuwsgierige mensen moeten maar naar www.stichtingnieuwehelden.nl
gaan.
HVC: Je bent de artistieke
trekker van het project: ‘Wij, Varkenland/de herinnering, het verlangen en het
z(w)ijn.’Het is een creatief onderzoek naar de identiteit, regionalisering en
het zoeken/verlangen naar ‘roots’. ‘Wij varkenland’ voert haar onderzoek in acht
West-Vlaamse gemeenten tussen september en eind oktober 2012, om als slotsom te
eindigen in de producerende finale centra Kortrijk, Oostende en Brugge.
In elke gemeente wordt een
theatersolo, een kortfilm, een multimediale installatie én een eigen gemeentelijke
‘identiteitsinstallatie’ gepresenteerd.
Hoe is dit initiatief tot stand
gekomen of met andere woorden: wie bedenkt zoiets??
LDM: (lacht) Ik bedenk zo iets, ja. En hoe?
Bij Nieuwe Helden – we zijn nu vier jaar bezig, hebben we vanaf dag
één besloten om niet te denken in ‘voorstellingen’ of ‘films’ ofzo, maar in
Projecten. Een project vertrekt vanuit een thema of verhaal dat we met een
publiek willen delen. Daarna kiezen we de vorm(en) die we nodig hebben om dat
verhaal met een publiek aan te gaan. Projecten bestaan uit verschillende delen,
verschillende lagen en vaak verschillende disciplines met verschillende
kunstenaars en hebben steeds als doel om via de dialoog een ‘ont-moeting’ te
creëren in de publieke ruimte. Publieke ruimte kan zowel binnen als buiten
zijn, het is de plek waar mensen elkaar - los van privé of achtergrond - kunnen
tegenkomen en datgene delen wat ze gemeenschappelijk hebben: hun
sterfelijkheid.
Dus: voor ‘Wij varkenland’ vroeg men mij iets te bedenken voor “in den
West-Vlaanderen”. Ik heb toen besloten het thema ‘identiteit’ te nemen en daar
een project rond te bedenken, waarbij ook veel mensen zelf konden meedoen. Ik
wou ook snel een artistieke partner erbij die dingen kon die ik niet kan en zo
kwam filmmaker Gilles Coulier in the
picture.
Soms bedenk ik projecten en voeren anderen die uit, maar dit keer wou
ik het zelf helemaal aangaan. Vandaar dat ik me ook in het avontuur stortte om
een theatersolo te maken.
HVC: Jij draait er naast dit
toch behoorlijk indrukwekkend varkensuitstapje, jouw hand niet voor om, om
zomaar eventjes nog een theatersolo te brengen over de roots, de heimwee en de dromen van de West-Vlaamsche varkensboeren.
LDM: De solo is een uitdaging op zowel theatraal gebied: “maak een
kwalitatieve voorstelling die een breed publiek verstaat zonder al te veel
compromissen te doen”, als op praktische gebied: “ik speel in zalen, in een
stal, in een parochie zaal, enzovoort…”, alsook inhoudelijk: “ik wil zowel mijn
eigen verhaal van en naar zijn roots
terugkerende 30 jarige man vertellen, als het verhaal van de varkenshouderij
van de afgelopen 12 jaar.
Het intense van dit project is dat we twee dingen tegelijk doen. We
maken allebei ons eigen werk: de solo, de kortfilm en de installatie. Tegelijk
zijn we bezig in de acht gemeenten en drie steden om de installaties daar, het
educatieprogramma en de extra lokale programmaonderdelen, te ontwikkelen.
De twee zijn echter belangrijk om elkaar in evenwicht te houden. Het
ene zorgt ervoor dat het meer is dan een ‘sociaal-artistiek’ project en het
ander zorgt dat mensen verbonden zijn met ons en het thema en dat het meer is
dan ‘theater en film’.
HVC: Maar het is nog niet
gedaan: in die finalesteden wordt dit programma nog eens aangevuld met een
optocht in de vorm van een karavaan van alle gemeenschappelijke installaties.
LDM: Dat klopt. Daar ben ik heel benieuwd naar. Elke stad heeft ook
nog eens een heel eigen randprogramma gemaakt.
Het is echter nog een lange weg voor we in die steden staan. Laat ons
eerst proberen de acht gemeentelijke installaties te bouwen.
HVC: Om promotie te maken, zijn
jullie nu gestart met een roadtrip van Essen in Nederland tot Meulebeke, om met
een aanhangwagen – waarop een gouden varken staat te blinken – te voet die kar
te trekken als lijfelijke en symbolische daad.
LDV: Dat klopt. Wij wilden absoluut letterlijk terugkeren. Gilles en
ik zijn allebei uitgeweken en we wilden - naast omwille van de aandacht (mens
en media) - ook vooral een goed begin maken met ons eigen gekozen symbool. Vier
dagen trekken is hard en zwaar, maar vooral fantastisch. Je komt in
confrontatie met jezelf, met elkaar en met alle mensen die meedoen en langslopen,
enzovoort...
HVC: Hopen jullie met dit
project iets maatschappijkritisch los te weken bij de West-Vlaamsche menschen?
Ik streef in elk project dat ik begin, naar momenten van
‘ont-moeting’: “niet moeten met elkaar” in de publieke ruimte. Ik streef naar
een minder anoniem maken van die publieke ruimte.
Met dit project streef ik naar een ontmoeting van mensen in de
gemeenten onderling en door elkaar. Doordat ze samen werken, organiseren,
kijken en luisteren, komen ze elkaar tegen en KAN er ont-moeting plaats vinden.
Daarnaast streef ik natuurlijk ook naar ‘een delen’ van het thema
identiteit. Ik hoop dat mensen meekrijgen dat dé West Vlaamse identiteit an
sich niet bestaat. Dat ‘Wij Varkenland/de herinnering, verlangen en het z(w)ijn’,
voor iedereen anders is, soms zelfs per dag verschillend, maar dat dat wel is
wat ons bindt, ons laat samen wonen.
HVC: Om af te sluiten: Lucas De
Man + toneel =
LDM: Twee keer hetzelfde.
HVC: Het leven – (min) toneel =
LDM: Een wereld zonder mensen, dieren en natuur, want iedereen ‘is’/’speelt
mee’.
HVC: Dromen die waarschijnlijk
toch nooit uitkomen… ?
LDV: Hoezo? Niets is onmogelijk! Dingen zijn waarschijnlijk of
onwaarschijnlijk, maar nooit onmogelijk!
HVC: Tot op de varkensstoet!
