Interview met Jonas Vansteenkiste

Het boek: 'Hilde vraagt, 85 interviews met Belgische kunstenaars' is vanaf deze week te bestellen via http://www.hildevraagt.be/

Interview met Jonas Vansteenkiste (1984), Waregem, november 2013.

Hilde Van Canneyt: Hallo Jonas, we zijn hier in BRUTHAUS, een off-space voor actuele kunst en bijzonder Belgisch ontwerp te Waregem, waar je op dit moment een solo hebt. Je hebt op je 29” toch al serieus wat (kunst)werken achter de rug. 

Jonas Vansteenkiste: Ik heb eerst op het VTI in Kortrijk beeldende kunst gevolgd en tijdens die opleiding volgde ik bij Bart De Zutter beeldhouwkunst in het DKO, omdat ik op dat gebied wat op mijn honger zat. Daarna ben ik naar het KASK in Gent getrokken om er 3D (later mediakunst) te gaan volgen, omdat ik merkte dat ik niet in één medium geloofde. Ik ben geen tekenaar, geen schilder, maar wat ben je dan juist? Daar voelde ik dat het juist zat: dat de gedachtegang breder gaat dan het medium.

HVC: En toen je daar buiten kwam, dacht je: “En nu staat de wereld op mij te wachten.”

JV: (lacht) Neen, ik ben net redelijk nuchter. Je kan daar heel gemakkelijk idealistisch jezelf in verliezen. Maar eigenlijk moet je voor jezelf een structuur creëren waarin je kan blijven functioneren. Het voordeel was dat ik me al tijdens mijn studies realiseerde dat ik in een school zat en ik buiten die muren ook moest bestaan en functioneren. Zo wilde ik al vlug buiten dat veilig nest, een plaats gaan zoeken. Ik besefte dat de school ook maar een tijdelijk iets was of tenminste een evenwicht. Zo ben ik al gauw aan wedstrijden beginnen meedoen. Ik viel dan ook niet in een zwart gat toen ik afstudeerde. Ik wist dat er een veld was, wat BAM was, ... .

HVC: In je bio op de website van BAM staat (min of meer) geschreven:

“Jonas Vansteenkiste is een beeldend kunstenaar die werkt rond en met ruimtes. Hierbij maakt hij gebruik van verschillende media: installatie, video, sculptuur, foto en tekeningen.

Hij maakt zowel fysisch als psychologisch gebruik van architecturale elementen: hij bouwt ruimtes en plaatsen of creëert situaties die kunnen omschreven worden als ‘mentale ruimtes’, te vergelijken met het begrip ‘Denkraum’. Dat kan dan weer gedefinieerd worden als muren bouwen ‘van-in’ of ‘van-uit’ de chaos van eigen beleving, emoties, gedachten om net dat voelen en deze ervaringen handelbaar of duidelijker te kunnen maken.

Hieruit maak je dan een ‘basso continuo' – de persoonlijke anekdotiek wordt naar de achtergrond geplaatst – en het ‘medium’ installatie benader je als het medium van de referentie en de ervaring. Hierdoor plaats je de toeschouwer in een participerende rol en nodigt hij uit om in het werk te stappen.”

JV: Voor de tekst van BAM dacht ik: het is duidelijker als ik mijn werkwijze toelicht want de vorm van de werken varieert. Ik vertrek van heel persoonlijke ervaringen, maar ik denk niet dat het iemand interesseert dat het bijvoorbeeld uit is geweest met mijn lief of andere persoonlijke momenten in mijn leven. Ik vind dat je een onderscheid moet maken tussen wat je ziet in een werk of wat je bijvoorbeeld verteld in een interview. Het moet voor meerdere mensen leesbaar of invulbaar zijn en er moet een resonantie zijn: het persoonlijk verhaal vind ik interessant, maar het letterlijke feit is vaak niet zo interessant voor iemand anders. Ik vind het spannender om die anekdotiek te gaan schrappen en met dat basisgevoel een vorm te gaan reconstrueren die dat gegeven communiceert en resoneert bij de kijker. Daardoor zit hij niet meer in de rol van de kijker, maar wordt hij een deelgenoot van het gegeven.

HVC: Je nodigt hen werkelijk uit in je werk te stappen. Ergens vergelijk je het ook met een boek: de lezer versus de kijker.

JV: Ik ben gefascineerd door het begrip ‘immersie’, dit betekent letterlijk onderdompeling. Een goed voorbeeld is bijvoorbeeld een pretpark of een kerk , maar een boek is er ook één.

Wat ik daar aan goed vind is de rol van de kijker die actiever wordt bij een boek: je verbeeld je als lezer het verhaal. Bij de kunstenaars die ik bewonder, vind ik dat ook terug: Louise Bourgois, Rachel Whiteread, Tracey Enim,.. vooral dames eigenlijk. Hun werk is voor de kijker ook niet zo vrijblijvend. Ik vind dat interessanter omdat je als toeschouwer iets beleefd en ook een aanvulling kunt doen op het werk en getriggerd en geactiveerd wordt.

HVC: Je houdt er niet van mooie prentjes of beeldjes op een dienblad aan te bieden. Toch trek je hen aan door de toeschouwer een herkenbaar/figuratief beeld aan te bieden. Maar door het feit dat je op het tweede zicht ziet dat het beeld niet klopt, voel je direct de gelaagdheid.

JV: Mijn werk reflecteert daarom op een andere manier. Ik vind het ook belangrijk dat het een leesbare laag in zich heeft. Als ik zelf naar een museum ga, betrap ik mezelf vaak op : “Hier kan ik weinig mee.” Dit omdat het (kunst)werk zodanig abstract en hermetisch in zijn eigen context zit. Ik vraag me dan af hoe mensen die niks met kunst hebben, daar iets mee aankunnen.

HVC: Een vrouw ‘uit de kunst’ die haar man en kind verplicht mee te komen, kunnen die werken ook zelf invullen.

JV: Ik vermoed dat ze er toch iets kunnen mee aanvangen. Omdat werk een leesbaarheid in zich heeft. Ik zie dat ook bij mijn grootouders, ze snappen niet alles, maar ze voelen wel dat dat huis niet eenzijdig positief is in mijn werken. Ze hebben als ze hier komen dan ook niet het gevoel dat ze zich verloren of idioot voelen. Ze hebben als kijker een ‘houvast’. Al is de grens soms wel dun en is het niet altijd even evident. Ik probeer daar wel op te letten en niet te hard in de valkuilen te trappen.

HVC: Maar uiteindelijk maak je wel kunst voor die kunstwereld?

JV: Ik weet het niet, voor een stuk wel natuurlijk. Al denk ik dat kunst veel meer kan vertellen in andere werelden ook. Ik denk dat dat activeren wel een belangrijk punt is voor mij. Al kan ik mij ook niet lostrekken van de kunstwereld. Dat is ook niet interessant. Een boek is ook niet alleen voor literaire mensen, het is iets voor een breder publiek. Ik denk dat kunst ook die kracht heeft.

HVC: Uit het interview met Stijn Maes haalde ik uit je antwoorden dat je ruimtes ziet als een tweede huid van het ‘zijn’, een spiegel van iemands persoonlijkheid. Je hebt het verder ook over ‘tussenin-ervaringen’: er is altijd een zeker verlangen aanwezig, dat soms zelfs omslaat in een zekere melancholie of een poëtische onbereikbaarheid van het voorgestelde. Zowel in zijn directe verschijningsvorm als in het feit dat dit een evocatieve constructie is.

JV: Het onbereikbare van het verlangen vind ik iets poëtisch maar ook gevaarlijk.

Als je een huis bouwt, streef je naar dat ideaal, naar dat verlangen dat je hebt. Ik heb dit bij het ontstaansproces van mijn werken ook: ik verlang om het werk te zien. Ik wil zelf die toeschouwer worden. Zolang het idee van het werk in mijn hoofd en in het schetsboek blijft, kan ik daar wel veel over filosoferen, maar de filosofie of de impact is toch nog wel anders.

HVC: Toch vind ik het jammer dat wij als toeschouwer alleen maar dat fysiek of materieel beeld zien, en net niet het ontstaansproces. Daarom zie ik graag het werkproces en zeggen schetsen mij meestal meer dan het mooi clean afgewerkt product.

JV: Ik snap wat je bedoelt, die producten kan je zien als een soort conclusie, een soort (eind)punt van het onderzoek. Ik heb een paar schetsboeken – ik noem die kookboeken, omdat daar al de ingrediënten instaan – met niet enkel relevante dingen, maar elementen die wel essentieel zijn voor het werkproces. Ik ben ook niet iemand die bezig is met één werk: alles loopt dooreen. Als ik dan een presentatie doe, presenteer ik dat meestal strak, waarschijnlijk om een soort rust te krijgen rond dat project. Misschien ervaar jij dat als koel.

HVC: Ik kende al wat werk van jou alvorens ik erover las – nu ter voorbereiding – en ik zag het ook vooral als rationeel werk. Dat is ondermeer een reden waarom ik graag lees over kunst(enaars), omdat ik soms kunstwerken en kunstenaars (beeldend) verkeerd lees. Uiteindelijk komt iemand uit zijn eigen wereld een galerie binnengewandeld en moet die van daaruit direct jouw wereld inwandelen, maar daarvoor moet je je kunnen en willen openstellen als toeschouwer.

JV: Je bent niet de eerste die dat zegt. Een paar jaar geleden had ik een stagiaire in de Benedengalerie in Kortrijk – een galerie die moet blijven voortbestaan, vind ik - die mijn werk al wat kende en ook vooraf het beeld had dat ik heel mijn expo strak plande. Hoewel ik veel plan, kan ik evengoed alles overboord gooien à la moment. Ik ben heel intuïtief, al zie je dat niet altijd in mijn werk.

HVC: Zou het geen meerwaarde voor jou kunnen zijn je expo’s ‘wat warmer’ te maken?

JV: Ik denk wel dat dat eraan zit te komen. Je verandert ook als kunstenaar. Tijdens de opening hier in BRUTHAUS, heb ik wel een stuk van ‘mijn wereld’ geopend. Op de muur hier werd The Birds, een film van Hitchcock geprojecteerd, omdat het heel dicht bij mijn interesseveld en bij mijn werk A space of confinement hoort. De editie die hier te koop is, is een foto van de opbouw daarvan. Dat vult dan wél de zachtere kant van mijn werk in en het ontbindt de strakheid van bepaalde kunstwerken.

HVC: Daarvoor is eerlijke feedback ook goed, omdat je eigen werk op een andere manier kan (her)bekijken.

JV: Daar ben ik de eerlijke feedback gevers ook dankbaar voor.

Als ik mijn eigen tentoonstelling opbouw, denk je sowieso ook op een andere manier na over je werk. Ik ken mijn leefwereld, maar de expo-bezoeker voelt dat ‘doorleefde’ natuurlijk minder. Al hou ik wel van een bepaalde scenografie als ik mijn werk toon, bijna als een geïdealiseerd beeld dat ik wil voorschotelen. Ik vind het ook belangrijk dat er een goede uitlichting is. Ook in dit toonproject hebben we de belichting veranderd – van typisch Bruthaus cool-white licht naar warm licht. Ik heb daar een heel duidelijk beeld van. Dat trek ik door tot bepaalde details: ik heb zelfs het hek buiten wit geschilderd, omdat dat dichter bij die Hitchcockjaanse Amerikaanse sfeer kwam. Ingrepen die niemand op het eerste zicht zou storen, maar voor mij moet het ‘juist’ zijn. Het paste ook beter bij mijn werk The Housetrap, die bij de opening buiten op de binnenkoer van Bruthaus werd getoond.

HVC: Het werk ‘Front’ maakte je samen met Veerle Michiels. Je hebt er twee architecturale types in verwerkt: een bunker en een skeletbouw van een huis, maar het begrip bescherming staat centraal.  Die maquette heb je gedistilleerd na het lezen van het boek: Bunker archeology van Paul Virilio. Hoe zijn jullie samen tot dat werk gekomen?

JV: Het is eigenlijk een maf verhaal. Jaren terug zaten we samen in het eerste jaar 3D. Een paar jaar later komen we elkaar terug tegen en zagen we elkaars wek. Vanaf het eerste moment dat ik haar werk zag, besefte ik dat dit heel dicht bij mijn werk aanleunde: zij had een bunker getekend en ik net een kelder in een bed gelegd. We werden blijkbaar door dezelfde dingen getriggerd. Na een lang gesprek besloten we samen dat onderzoek te doen. Los van de geschiedenis en het landschap, hebben we ons concept vorm gegeven. We willen nu in een echt landschap en met een echte bunker, dat onderzoek verderzetten. Daarvoor zijn we nu in gesprek met Vrijstraat O voor de oorlogsherdenking op Raverszijde. Daar zijn we nu twee sporen aan het onderzoeken.

We gaan even buiten, waar een deel van zijn werk in de etalage van BRUTHAUS staat.

HVC: We zien hier foto’s van je performance ‘I’ll be your mirror’, een herwerking uit 2003.

JV: Ik heb dit werk een paar keer anders opgevoerd. Ik heb gekozen voor dit beeld, omdat ik hier samen werk met Simon, een performer die het werk volledig snapte. Wat ik heel leuk vind aan deze foto – die ook een editie is – is het refereert naar René Magritte. Ik hou er wel van die affiniteiten en knipogen verder te onderzoeken. ‘De Spiegel’ was ook  ‘live’ te zien in de museumnachten in het 
M KHA naast werk van Abramovich en Jan Fabre. Daar werkte dat goed: de persoon spiegelt onbewust de mensen die op hun beurt betrapt werden op het kijken en hun blik werd terug gekaatst. Ik vermoed dat de eerste kijkers van Manets' Olympia een dergelijk gevoel hebben gehad.

Hier in Bruthaus hangt de spiegel iets lager: hij wordt ook niet gedragen en ik wilde dat het iets minder bedreigend ervaren wordt. De performance is hier niet actief, het is een artefact.

HVC: In Watou konden we dit jaar twee werken van jou aanschouwen:

We zagen er US, een performance waar een kussen twee mensen verbindt, maar ook samen vastzet. Op den duur lijkt identiteit te vervagen en worden ze één. Het is een werk dat we kennen uit de Canvascollectie 2008.
 
JV: Ook hier ligt het kussen erbij als een object dat kan gebruikt worden. Ik hou nogal van dualiteiten: bij US – ook bij de spiegel - zit een soort sociale spanning/ruimte die niet architecturaal aanwezig is, maar wel door objecten heel herkenbaar en toegankelijk zijn. Dit werk wordt wel vaak negatief bekeken, omdat het over verstikking gaat. Het object is ook het enige dat hen samenbrengt. Al zit er misschien ook een soort romantiek in. Romantiek is hier het juiste woord, omdat dat niet altijd positief geladen is. Zeker als je de performance live meemaakt, heb je als toeschouwer direct het gevoel van: ‘Oei’…

HVC: Heb je bewust niet gekozen voor een man en een vrouw?

JV: Ja, dat is een  zeer bewuste keuze: ik wilde niet dat het een seksuele relatie werd. Als je een man en een vrouw in zo’n proximiteit plaatst, is dat een koppel. Bij twee mannen ook, terwijl bij vrouwen denk je eerder aan zussen of vriendinnen: de relatie wordt ruimer benaderd. Dit werk gaat juist over relaties en hun spanning in het algemeen (ouder/kind, vriendschappen, koppels).

HVC: Een ander werk in Watou was A house is not a home (Housetraps), drie schaalmodellen opgesteld als filmsets: je verleidt ons met het idee van de American dream. Het gevaar: ze dreigen ons te vangen en te omsluiten in ons eigen verlangen.

'In de installaties van Jonas is het huis een vaak terugkerend element, in een vrij letterlijke expliciete vorm. Het treedt steeds meer op als een symbool, op het eerste zicht ontdaan van elke menselijke aanwezigheid', las ik.

JV: Bij de Housetraps ben ik vertrokken vanuit een fascinatie dat mensen zich laten vangen aan bepaald vooropgezette idealen en daar ook naar verlangen zonder zich de vraag te stellen of het eigenlijk iets voor hen is. Ik probeer het wat minder abstract te maken, in films zien we vaak het ideale beeld van een (t)huis: met onrealistisch groen gras, een stralend wit huis, ... mensen verlangen naar dergelijke utopische beelden, sterker nog, we proberen er ons aan te spiegelen. Het gevaar ligt natuurlijk in het feit dat dit ideale beeld ons dreigt te vangen in structuren van leningen, en een ander feit dat een huis niet noodzakelijk een thuis is, enz .

Nu, het werk zelf heeft een look en feel dat refereert naar filmsets en huizen die we kennen van uit de Hitchcock en Lynch films: ze worden letterlijk opgezet als een soort val die dicht dreigt te klappen. Het lijkt allemaal zo onschuldig, maar ...

HVC: Een werk dat we hier in de exporuimte zien staan, is ‘House of leaves’, waar het boek van Mark Z. Danielewski centraal staat. Cin Windey schrijft daarover: 'Elke verhaallaag wordt ingebed door weer een andere, zoals bij een Chinese doos of een Russisch matryoshka-poppetje.' Wat we uiteindelijk te lezen krijgen is:

-   een dagboekverslag over

-   een academisch geschrift over

-    een filmdocumentaire over

-   een raadselachtig huis op een niet nader bepaalde, maar zeer academisch aandoende plek in Noord-Amerika. Een huis dat, zo blijkt, continu muteert, geluiden maakt, aan de binnenkant groter blijkt dan aan de buitenkant en zelfs andere protagonisten opslokt.

Dit werk was echt wel een huzarenstukje om te maken:

JV: Dit boek bleef in mij hangen, daarom wilde ik het verwerken. Ik heb dat dan ook héél letterlijk gedaan, door het leeg te snijden. Dit om het boek een nieuwe betekenis te geven. Ik wilde dat boek echoën in de interpretatie: in hoe ik dat boek ervaar als een soort entiteiten die in elkaar resoneren. Doordat ik het boek leeg-sneed, waardoor het bijna een ruïne werd, ontbreekt de essentie van het boek volledig, omdat je het niet meer kunt lezen. 
In het bouwwerk van het labyrinth – dat volledig bestaat uit de uitgeknipte zinnen van het boek – ontbreekt elke in- en uitgang: de functie van het labyrinth is dus verdwenen. Hetzelfde geldt voor het huis dat ik maakte, dat eigenlijk totaal ontoegankelijk en onleefbaar is geworden.

De drie elementen van dit werk, het boek, het labyrint en het huis doen zich voor als iets, maar de essentie ontbreekt. Dat vond ik wel een spannend gegeven van mijn interpretatie. De drie elementen blijven naar elkaar verwijzen: zo hebben labyrint en huis het zelfde grondvlak en komt in het boek een Amerikaans huis aan bod waar opeens het huis zich transformeert als een labyrintische structuur. De vormelijke elementen bijten eigenlijk in elkaars staart en vormen een gesloten circuit.

Die plexi-glazen kisten rond het werk heb ik trouwens met mijn eerste maandwedde gekocht na mijn afstuderen.

HVC: Ik denk dat je werken fragieler zouden zijn zonder die plexi’s.

JV: Het heeft een andere concentratie en dat werkt hier wel. Je ziet ook die spiegeling in het glas, wat ik een meerwaarde vind in dit werk.

HVC: Niks is wat het lijkt in de wereld van Jonas Vansteenkiste (lacht).

JV: Ik hou van gelaagdheden. Nu ook in dit werk fungeert de plexi enerzijds als bescherming, anderzijds reflecteren de twee andere onderdelen van het werk hier ook in als een soort echo. Ik kwam op het idee door Francis Bacon: hij stak zijn schilderijen achter glas, omdat je zo als toeschouwer in zijn schilderijen betrokken wordt.

HVC: Ook auteurs als Borges, Perec en Sterne zijn via sluiproutes en dwaalwegen terug te vinden in je werk, las ik ook in een tekst van Cin Windey.

JV: Vroeger stond ik er niet zo hard bij stil, maar inderdaad, Cin Windey merkte op dat er literatuurreferenties sluimeren in mijn werk. Borges is inderdaad belangrijk geworden en ook de filosoof De Botton is zeer aanwezig in mijn atelier - niet letterlijk natuurlijk. (lacht)

HVC: We zien hier nog een installatie met grijze plastic in elkaar geklitte weerspiegelende huizen.

JV: Housemorfings is mijn recentste werk, of eerder een onderzoek.

Ik ben op een punt in mijn leven gekomen dat ik het huis ben uitgegaan, samen ben gaan wonen en ik nu op een andere manier omga met hetzelfde onderwerp. Mijn Housetraps staan heel kritisch tegenover het huis, maar hier krijg je meer een vergroeiing. Ik heb hier talloze tekeningen van gemaakt en dit zijn eigenlijk de eerste ruimtelijke werken. Ze gaan wel nog complexer worden. Ik ben ook met 3D-tekeningen aan het experimenteren om de vergroeiing nog groter te laten worden.

HVC: Wat is de onderliggende betekenis van deze installatie?

JV: Voor mij persoonlijk is het het omgaan met een nieuwe fase in mijn leven. Dit vertaalt zich ook in een soort vormelijke vraag: wat als twee huizen samenkomen, hoe gaan die met elkaar om? Het zijn bijna echo’s van elkaar.

Hier zie en voel je een zekere spanning: ze willen samenkomen, maar ze zitten in een stadium dat ze nog niet samen kunnen komen. Ze blijven – zoals het kussen – nog twee verschillende identiteiten die toch op een bepaalde manier één nieuw geheel vormen. Ik ben nu op zoek naar iets spannenders en iets meer getorseerd, misschien is 'vergroeien' nog juister uitgedrukt.   

Ze worden getoond op speciaal voor deze werken geconcipieerde sokkels in metaal, waardoor ze de juiste monumentaliteit krijgen. Elke sokkel heeft ook zijn eigen licht in de vorm van een bureaulamp, die de sculptuur zowel lijkt te onderzoeken als in het juiste licht plaatst.

Ik ben er eigenlijk weg van, het is een werk dat compleet autonoom een mini expo vormt met het juiste licht.

Er zijn momenteel drie typologieën en ze worden getoond bij Bruthaus in een soort relatie, een spanningsveld waar je tussen kan wandelen.

HVC: Vroeger zag je je tekeningen als schetsen, nu meer en meer als autonome werken.

JV: Vroeger beschouwde ik die tekeningen niet als autonoom werk buiten mijn atelier, omdat die heel dicht bij mij lagen en misschien een beetje té eerlijk. Pas sinds dit jaar voel ik me meer klaar om die aan de buitenwereld te tonen als autonoom werk. Ik durf nu ook de/mijn binnenkant te tonen. Mijn ruimtelijke werken stralen kracht uit, maar die tekeningen tonen meer nuances en fragiliteit.

HVC: Op je verlanglijstje staat: een boek schrijven …

JV: Ik zou graag een kunstenaarsboek maken. Ik ben een grote boekenverslaafde en ik ben ook zot van pretparken. Een boek en een pretpark hebben één ding gemeen: het zijn scripted spaces: versleutelde ruimtes die de kijker of lezer van punt A naar punt B tot de uitgang meeneemt in een soort droom of verhaal. Dit op een subtiele of minder subtiele wijze. De beste boeken zijn degene die je op andere manieren kan benaderen. Zowel qua beeld of tekst kan het een ander verhaal of een ander facet gaan vertellen. Ik doe het al wat bij mijn portfolio: eerst was het een chronologisch ding, nu is het een soort bouwplan. Het is geen illustratie, maar meer een entiteit op zich die klopt in heel het verhaal. 

HVC: Een droom van jou is: ingrepen doen in de openbare ruimte of een blijvend element in een openbaar gebouw aanbrengen. Je verlangt ernaar dat je werken een soort thuis vinden waar ze zichzelf mogen zijn.

JV: Zo’n grote housetrap kan perfect in een openbare ruimte functioneren en andere verhalen cumuleren. Het lijkt me wel spannend om dat los te laten en als je terugkeert, is daar iets mee gebeurd. Als je naar het werk House van Rachel Whiteread kijkt, denk je dat er daar vanalles mee kan gebeuren, maar eigenlijk gingen de mensen daar redelijk respectvol mee om. Ik vind het wel spannend dat je niet weet wat er kan of mag gebeuren. Op dat moment laat je je werk los en genereert het eigen verhalen.

HVC: Waarom wilde je een hommage aan kunstenaar Luc Peire (1916 - 1994) brengen?

JV: De term ‘immersie’ is hierin de sleutel. Ik kreeg in 2009 de vraag van curator Christophe Dejaegere en Kathleen Daly van Seas ruimte in Scharpoord te Knokke, om een nieuw werk te maken.

De expo die er ging doorgaan ging over Knokke en architectuur met o.a. werk van Nick Ervinck. Nu, tijdens het schrijven van mijn thesis was ik het werk Environment 1 (collectie van SMAK) van Luc Peire al tegen gekomen. Christophe en ik zijn toen samen naar de foundation gegaan, een aanrader voor iedereen trouwens!

Het gebouw is prachtig qua licht en ruimte, de conservator toonde me alle werken en de leefruimte van Peire. Ik wist dat ik er iets mee moest doen; het raakte me enorm.

Het enige wat me opviel is dat hoewel Peire het had over ‘mens en ruimte’, dit voor mij niet volledig overkwam in zijn schilderijen. Wij als toeschouwer zijn geen onderdeel van het werk, wat wel gebeurde bij Environment 1. Het andere wat me opviel was dat de ruimtes van Peire de taal hebben van zijn werk. Maar wat was er eerst? Zijn werk of de omgeving die ik nu zag?

Ik besloot om de site van de foundation tot een grijze zwarte sculptuur te vertalen. Een sculptuur waar muren hier en daar ontrafelen. Door middel van licht dat uit de sculptuur kwam, veroorzaakten de uitsparingen een schaduw en licht schilderij dat refereerde aan het werk van Peire. Maar in deze ode heeft de toeschouwer wel een rol als ze de sculptuur benaderen. Als ze de lichtstralen onderbreken, worden hun schaduwen ondergedompeld in de abstracte werken van Peire. Zo stappen ze ook een beetje in zijn wereld.

HVC: Nele Buys schrijft iets moois naar aanleiding van een werk van je (Métier à tisser): “Vansteenkiste zou een architect kunnen zijn. Maar als architectuur proza is, dan is Jonas liever een dichter.”

JV: Ik denk dat Nele Buys daar een kern-element aanhaalt. Voor veel mensen komt mijn werk architecturaal, soms strak over, maar als je in mijn installaties staat, gaat het niet zo zeer over de vormelijkheid van het werk zelf, maar eerder over de ervaring die deze kan veroorzaken.

Een zeer goed voorbeeld is A space of confinement. Dit werk is niet te vatten in foto’s, het moet beleefd worden. De sfeer, het geluid, de huid van het werk én de ervaring van de bezoeker maakt het werk. De vorm van het huis is wel de aanleiding; het aanknooppunt en de toegang als het ware. De vergelijking tussen proza en architectuur vind ik zeer sprekend en inderdaad, ik ben dan liever een dichter en geen architect maar een kunstenaar. (knipoogt)

HVC: Nog enkele afsluitertjes:

Wat is (goede) kunst voor jou?

JV: Ik ben daar nogal klassiek in: goede kunst moet me in de eerste plaats emotioneel raken.

Ik weet nog goed de eerste keer dat ik voor een trappensculptuur stond van Rachel Whiteread in de Biënnale van Venetië: ik was overdonderd, ik had er letterlijk geen worden voor. Het was vreemd genoeg een zeer fysieke emotie. Ik had een confrontatie met iets die ik op een of andere manier herkende zonder dat ik het snapte.

Een dergelijk gevoel had ik met het werk Time code matter van Christoph De Boeck.

Ik denk dat goeie kunst naast die eerste ervaring ook nog lagen in zich heeft die rationeler zijn, maar soit, om kort te zijn: goeie kunst vertrekt volgens mij vanuit een emotie die vertaald is naar een vorm die aanspreekt.

HVC: Hoe sta je in de kunstwereld? In welke positie bevind je je? (als we dat vergelijken met Belgische voetbalploegen)

JV: Da's geen evidente vraag, ook al omdat ik niet veel weet over voetbal (lacht)

Geen idee eigenlijk. Ik denk dat ik vooral bezig ben om een coherent oeuvre uit te bouwen en dat het aan anderen is om mij in de kunstwereld te plaatsen. Maar gezien mijn leeftijd zou ik voorzichtig zeggen: een middenklasser (knipoogt).

HVC: Wat is je drijfveer elke dag opnieuw?

JV: Goh, ik denk dat dat moeilijk te benoemen is. Het zal een cocktail zijn van passie, ambitie, ontmoeting en verrassing.

HVC: Van welk soort/wiens carrière droom je?

JV: Ik ben een onderzoeker/maker, dus een carrière waar interessante uitdagingen op me afkomen, lijkt me wel wat. Bijvoorbeeld: een residentie waar je nieuwe impulsen krijgt en op reageert met vraagstellingen zoals bijvoorbeeld: 'Hoe zie je een stad?' Of iets met goede samenwerkingen ...

Momenteel droom ik zeer hard van een eigen atelier dat groot genoeg is.

Ik fantaseer ook wel eens om mijn werk te zien in een museum tussen het werk van mijn idolen.

Maar ik droom vooral dat ik een carrière heb waar ik veel kan maken en tonen en waar mensen  betekenisvolle ervaringen mee hebben.

Hilde Van Canneyt, copyright 2013, met dank aan croxhapox

Foto’s: Bruthaus

Toonproject 'Form Follows Fiction' – installaties – tekeningen – performance

van 5/10 tot 1/12 -2013 bij off-space BRUTHAUS-Waregem

www.jonasvansteenkiste.be

www.bruthaus.be

Jonas Vansteenkiste stelt tentoon:

-          Form follows fiction,Bruthaus Waregem tot 1Dec

-          Zout (pop-up expo), Mu.Zee Romestraat 11 Oostende,  22 tot 25 November

-          To be or to have presents, Sea Foundation Tivolistraat 22 Tilburg, 22 November tot 25 Januari

-          B.art, (beurs), Flanders expo Adolphe pégoudlaan Gent, 29 November Previeuw,

30 November tot 3 December

-          Spiegelbeelden, MADO Sint amandslaan 26 Kortrijk, 30 November tot  08 December

-          Februari, Croxhapox Gent